هئجا
تلفّوظ زاماني سؤزون آسانليقلا حيصه‌‌لره بؤلونمه‌سينه هئجا
دئييلير. هئجانين وارليغي صايت سسله باغليدير. سؤزده نه قدر صايت سس
وارسا، بير اوْ قدر ده هئجا اوْلور:
ميثال.: يا-شێل-لاش-دێ-رێل-مێش.
بۇ سؤزده 6 صايت سس اوْلدوغو اۆچون 6 هئجا واردير. بۇندان باشقا،
بير نئچه هئجالي سؤزلري ده گؤسترمك اوْلار: مس.: قۇ-رۇ-جۇ-لۇق-لا-رێن،
جان-فه-شان-لێق-لا-رێن
آذربايجان ديلينده هئجانين آشاغيداكي نؤولري واردير.
1. ساده هئجا - تك بير صايتدن عبارت اوْلوب نه اؤزوندن اول، نه
ده اؤزوندن سوْنرا صاميتله بيرلشير. مس: اوْ-خۇ، آ-تا، آ-نا. بۇ سؤزلرده‌كي
بيرينجي صايت ساده حساب اوْلونور.
2. آچيق هئجا: اگر هئجا صايتله قۇرتارارسا، بئله هئجا آچيق حساب
اوْلونور. ميثال: با-با، نه-نه، خا-لا، بي-بي و س.
3. قاپالي هئجا - صاميتله قۇرتاران هئجا قاپالي حساب اوْلونور.
مس قار-داش، باش، ال، ات، اۆز و س.
4. هئجالارين اؤرتولو و اؤرتوسوزلويو ايسه اوْنلارين صاميتله باشلانماسي
ايله باغليدير. صاميتله باشلايان هئجا اؤرتولور. (مس: بي-لي-رم،
صايتله باشلايان هئجا ايسه اؤرتوسوز حساب اوْلونور) (مس؛ آت، اوْت، ات) و س.
5. آذربايجان ديلينده چوْخ‌هئجالي سؤزلره، هابئله چوْخفوْنوْمينلي
- چوْخ سسلي هئجالارا آز تصادوف ائديلير. .
ميثال؛ شپريس، ايلياژ، چاريز، ماركس، كند، قند و س. بۇ كيمي چوْخ‌سسلي
سؤزلر بير هئجادان عبارت اوْلوب ديليميزه گلمه سؤزلردي.
هئجا
بير سسدن عبارت هئجا :
آ-تا
اۇ-نا
اۆ-زۆم
ايكي سسدن عبارت هئجا :
آت، سۇ، اوْت،
بۇ، اوْد، قۇ-زۇ
يا-زێ
اۆچ سسدن عبارت هئجا :
باش، آلت،
داش-لێق
مك-تب
دؤرد سسدن عبارت هئجا :
دؤرد، زنگ،
قند، قروپ،
بند، كند
