وورغو
آذربايجان ديلينده اساس سؤزلرده وورغو سؤزون سون هئجاسينين
اوستونه دوشور. سؤزده هر هانسي بير هئجانين، جومله ده ايسه هر هانسي
سؤزون باشقالارينا نيسبتن يوكسك تونلا دئييلمهسينه وورغو دئييلير.
آذربايجان ديلينين قانونلارينا گؤره وورغو سؤزون سون هئجاسينا
دوشور. سؤزلره شكيلچي آرتيريلديقدا ايسه وورغو شكيلچينين اوزرينه دوشور.
دئمهلي، آذربايجان ديلينده وورغونون يئري ثابتدير، او سون هئجانين
اوزرينه دوشور. مثلا؛ آذربايجان، ياشاماق، قاپيچي، دميرچي و س.
بعضي آلينما سؤزلرده وورغو سؤزون اولكي هئجاسينين اوستونه
دوشور. مثلا؛ اوپئرا، سولا، چئخوو، تولا، كورپوس، ائكسپئرت و س.
چوخهئجالي سؤزلرده هئجالارين هاميسي عيني درجهده تلفّوظ
ائديلمير. وورغو يالنيز تلفّوظه عايد اولدوغو اوچون اونو سؤزلرين دئييليشينده،
يعني هئجالارين اوزرينه دوشنده موشاهيده ائتمك مومكوندور.
چوخهئجالي سؤزلرده هئجالاردا بيري ديگرينه نيسبتن يوكسك
ايفاده اولونور. مس: چاليشديق، چاليشميشديق (ديق، ميش اوزرينه دوشور).
دئمهلي، سؤزده بير هئجانين باشقالارينا نيسبتن يوكسك، ايفادهسينه
وورغو دئييلير.
وورغولو هئجا ايسه اوزرينه وورغو دوشن، يعني يوكسك ايفاده اولونان
هئجا دئمكدير. آذربايجان ديلينده وورغو چوخ زامان سؤزلرين
سون هئجاسينين اوزرينه دوشور. بونا گؤره ده بير چوخ شكيلچيسي قبول ائتديكده
وورغو شكيلچينين اوزرينه دوشور.
مس: اوخو-اوخويور، بيل-بيلر، چاليش-چاليشقان، ياخشي-ياخشيليق، حؤرمت،
حؤرمتجيل و س.
سؤزون كؤكونه بيتيشديريلن شكيلچي ايكي هئجادان عبارت اولارسا،
وورغو بضا شكيلچينين بيرينجي هئجاسينين اوزرينه دوشور. مثلا،
اوخودوقدا، گؤردوكده، ايستهديكجه كيمي سؤزلرده (فعلي باغلامالاردا) ايسه
وورغو شكيلچينين بيرينجي هئجانين صايت سسليسي اوزرينه دوشموشدور. سؤز
كؤكونون سون هئجاسينداكي وورغو بو شكيلچيلردن هانسينين اوزرينه
كئچسه، سؤزون معناسي تاماميله ديَيشيلير. مثلا، اوخوموشلار، گلميشلر،
گليرلر كيمي سؤزلرده وورغو زاماني كاتئقوريياسي شكيلچيلرينين
اوزرينه دوشدويو اوچون سؤزلر فئل حساب اولونور. اوخوموشلار،
گلميشلر، گليرلر سؤزلرينده وورغو زامان كاتئقوريياسيندان كميت
كاتئقوريياسي اوزرينه كئچديگي اوچون همين سؤزلر فئل دئييل، فعلي
ايسيم اولور. بوتون ايسيملر اولدوغو كيمي، وورغو سؤزون سون هئجاسي اولان
حال شكيلچيسينين اوزرينه كئچير و هئجا بير يئني معنا ياراتمير؛ مثلا،
اوخوموشلارين، اوخوموشلارا، اوخوموشلاري، اوخوموشلاردا، اوخوموشلاردان
و س.
اونو دا قئيد ائتمك لازيمدير كي، سؤز كؤكونه آرتيريلان هر بير
شكيلچينين اوزرينه وورغو دوشمور.
آذربايجان ديلينده بير سيرا شكيلچيلر واردير كي، اونلار هئچ بير
زامان وورغو قبول ائتمير.
تاپشيريق. ديليميزه باشقا ديلدن كئچن، وورغوسو سؤزون اولكي
هئجالارينا دوشن بئش سؤز تاپيب جوملهده ايشلهدين.